Terapia manualna – forma terapii zaburzeń narządu ruchu. Jest często błędnie utożsamiana z kręgarstwem, które w przeciwieństwie do terapii manualnej nie posiada żadnych podstaw w źródłach wiedzy medycznej. Należy do dziedziny fizjoterapii i jest poparta badaniami naukowymi.
Terapia manualna polega na badaniu i leczeniu stawów obwodowych i kręgosłupa. Pierwszą częścią badania jest zazwyczaj dokładny wywiad. Następnie dokonuje się badania jakości ruchu, jego zakresów, biomechaniki oraz innych czynników (np. bolesności). Podczas terapii za pomocą specjalnych technik mobilizacji lub manipulacji i pracy na tkankach miękkich przywraca się zaburzoną biomechanikę stawów (odblokowanie stawów), co prowadzi do zmniejszenia bólu, zwiększenia zakresu ruchomości, ustąpienia stanów zapalnych.
W Polsce szkolenia z terapii manualnej odbywają się jako szkolenia podyplomowe dla fizjoterapeutów oraz lekarzy.
Brian Mulligan opracował, a następnie opublikował zasady stosowania takich technik jak NAG, SNAG, odwrotne NAG oraz mobilizacje połączone ruchem /tzw. techniki MWM/ i wiele innych. Są to techniki działające bezpośrednio na stawy, a pośrednio na układ nerwowo-mięśniowy. Metoda ta, jako oryginalna sama w sobie, ma niektóre wspólne elementy z technikami wg Kaltenborna, Maitlanda oraz Positional Release Techniques.
Koncepcja Mulligana zakłada:
- całkowitą bezbolesność podczas stosowania technik kinezyterapeutycznych
- funkcjonalne obciążenie powierzchni stawowych siłą grawitacji
- łączenie ruchu biernego, mobilizacyjnego w płaszczyźnie powierzchni stawowych z czynnym ruchem kątowym w tym samym stawie
- stosowanie docisku na końcu zakresu bezbolesnego ruchu
Brian Mulligan jest nowozelandzkim fizjoterapeutą, który w latach 90-tych przedstawił nową koncepcję diagnostyczno-terapeutyczną mobilizacji stawowej połączonej z ruchem. Nowatorskie podejście jego konceptu polega m.in. na połączeniu ruchu biernego wykonywanego przez terapeutę i ruchu czynnego wykonywanego przez pacjenta. Mulligan uważa m.in, że zmiany w obrębie segmentu ruchowego (w tym stawów międzywyrostkowych) mogą powodować ograniczenia ruchu i ból w czasie jego wykonywania. Zaburzenia w mechanice poszczególnych elementów segmentu ruchowego mogą wpływać na siebie wzajemnie, ale ich analiza powinna odbywać się w odniesieniu do całego segmentu ruchowego.
