Ultradźwięki i fizjoterapia

Spis treści:

- Opis fal ultradźwiękowych
- Oddziaływanie fal ultradźwiękowych w rehabilitacji na organizm człowieka
- Co to jest fonoforeza
- Co to jest elektrofonoforeza
- Wskazania do stosowania ultradźwięków w rehabilitacji
- Przeciwwskazania do wykonywania ultradźwięków w rehabilitacji

Opis fal ultradźwiękowych

Ultradźwięki są to drgania mechaniczne o częstotliwości powyżej 20kHz, czyli powyżej górnej granicy ludzkiego słuchu. Ze względu na własności fizyczne fal ultradźwiękowych w fizykoterapii wykorzystuje się fale o częstotliwości 1MHz i 3MHz

Fale o mniejszej częstotliwości wnikają głębiej w tkankę, a o większej płycej. Wynika to z reguły, która mówi, że im większa częstotliwość fali to tym większy jest współczynnik absorpcji dla danej substancji. Dzięki temu przez dobór częstotliwości w pewien sposób można kontrolować głębokość działania fal ultradźwiękowych w trakcie zabiegu rehabilitacyjnego. Fale dzieli się na poprzeczne i podłużne. Zabieg wykonywany ultradźwiękami w rehabilitacji nazywa się sonoterapią.

Oddziaływanie fal ultradźwiękowych w rehabilitacji na organizm człowieka

Podstawowym efektem oddziaływania ultradźwięków na tkanki ze względu na swój charakter fizyczny jest działanie czysto mechaniczne, które generuje zmienne ciśnienie w obszarze terapeutycznym. Nazywane jest to mikromasażem dla tkanek. Wskutek tego działania zwiększa się przepuszczalność błon komórkowych i dochodzi do przyspieszenia procesów metabolicznych zachodzących w komórkach.

Drugim równie bardzo istotnym i typowym działaniem fal ultradźwiękowych jest rozgrzewanie tkanki. Ciepło powstaje w wyniku absorpcji przez tkanki energii fal ultradźwiękowych. Efektem tego są zmiany w przewodnictwie nerwowym, podniesienie progu bólu, rozluźnienie mięśni. Pojawia się również większa aktywność enzymatyczna, która i tu przyspiesza metabolizm i procesy regeneracyjne. Efekt termiczny również wpływa na skórę zwiększając jej przepuszczalność. W związku z tym ostatnim zjawiskiem pojawiły się w rehabilitacji przezskórne techniki podawania leków takie jak fonoforeza czy elektrofonoforeza, w których ultradźwięki stosuje się jako metodę wspomagającą.

Podsumowując, w wyniku pojawienia się i połączenia wszystkich wymienionych zjawisk fizycznych zachodzących w tkankach, ultradźwięki stosowane w rehabilitacji mają następujące oddziaływanie na organizm ludzki:

zmniejszenie napięcia mięśni
rozszerzenie naczyń krwionośnych
większe ukrwienie tkanek i wytworzenie w nich ciepła
działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne
zwiększenie rozciągliwości tkanki łącznej (blizny, stany po urazach mięśni i torebek stawowych)
pobudzają reakcje chemiczne w organizmie
przyspieszają gojenie ran
hamowanie procesów zapalnych
zwiększenie przepuszczalności błon komórkowych i przyspieszenie wchłaniania tkankowego
ułatwia to transport płynów i składników odżywczych do tkanek oraz przyspiesza metabolizm w komórkach

zwiększenie przepuszczalności skóry i umożliwienie łatwiejszego podawania przezskórnie leków w trakcie zabiegów sonoterapii w formie fonoforezy lub elektrofonoforezy

Co to jest Fonoforeza

Fonoforeza jest to wprowadzanie jonów leku w postaci roztworu lub żelu w miejsce leczenia przy pomocy fal ultradźwiękowych w czasie zabiegu sonoterapii.

Co to jest Elektrofonoforeza

Elektrofonoforeza jest to wprowadzanie jonów leku w formie roztworu lub żelu w chore miejsce przy pomocy fal ultradźwiękowych gdzie dodatkowo równolegle wykorzystuje się przepływający prąd przez głowicę ultradźwiękową. Przepływ prądu dodatkowo wspomaga i przyspiesza wchłanianie leku w czasie zabiegu.

Częste wskazania do stosowania ultradźwięków w rehabilitacji:

choroby zwyrodnieniowe i stany zapalne stawów: kręgosłupa, stawu barkowego, biodrowego, kolanowego, rąk i stóp
bóle kręgosłupa, rwa kulszowa, dyskopatia, lumbago
krwiaki, siniaki - szybsze wchłanianie - gojenie, zapobiega zwapnieniom w tkance
zwapnienia tkanek miękkich, blizny po zabiegach i urazach, przykurcze
ostroga piętowa, halluksy
zespół bolesnego barku
stany przeciążeniowe: zespół kanału nadgarstka, łokieć tenisisty, łokieć golfisty
stany zapalne tkanek miękkich: ścięgna, pochewki ścięgniste, mięśnie, powięzie
stany pourazowe: stłuczenia, naciągnięcia, skręcenia zwichnięcia, krwiaki